
Саяхан Украины түүхч Владимир Белинскийгийн бичсэн “Украина-Русь" гэдэг ном хэвлэлээс гарчээ. Энэ номын ихэнх хэсэг Бат хаан Украиныг эзэлж байсан үеийн тухай бичжээ. Украины “Газета” сонины сурвалжлагчийн Владимир Белинскийтэй хийсэн ярилцлагыг толилуулж байна.
Бат хаан, түүний байлдан дагуулалтын тухай ярихаасаа өмнө 1240 онд Орост довтолсон монгол армийн бүрэлдэхүүн ямар байсныг тодруулмаар байна.
Бүх зүйлийг эхнээс нь эмх цэгцтэй, ойлгомжтой болгохын тулд эхлээд шууд Чингис хаан монгол хүн биш байсан гэдгийг хэлье. Монголчууд ч түүний армид байгаагүй. Орос руу монголчууд биш түрэгүүд довтолсон. Темиршин буюу Тэмүүжинг Казахын дөрвөн том аймаг хаанаар өргөмжилсөн. Хиад, хэрээд, найман, мэргэд бол монгол аймаг биш түрэг хэлт аймгууд. Энэ аймгуудын үр сад одоо болтол Хятадын нутагт аж төрж байгаа ч хэл нь казах хэл байдаг. Тэмүүжингийн казах дуудлага нь Темиршин байгаа юм. Түүний аав Есүхэй хиадын хан, ээж нь мэргэд аймгийн эмэгтэй байлаа. Чингис хааны гэргий Бөртэ Казахын Конгират буюу Олхонууд аймгийн охин байсан бөгөөд хөвгүүд нь бүгд казах нэртэй байсан. Чингис хаан гэдэг нь “Гэрэл цацруулсан хаан” гэсэн утгатай казах үг. Монголд тийм нэр тэр үед байгаагүй, одоо ч байхгүй. Хаан гэдэг үг ч монгол биш түрэг үг билээ. Монголчууд удирдагчаа хунтайж гэж нэрлэдэг байсан. Чингис хааныг жирийн нэг казах хурулдай дээр хаанд өргөмжилсөн юм. Хурулдай гэдэг үг ч монгол хэлэнд байхгүй. Мөнх хөх тэнгэрийг шүтдэг казахууд л нас барсан хүнээ хэний ч мэдэхгүй нууц далд газар оршуулдаг байлаа. Энэ талаар Алдан Ордны улсад байсан Европын элч Плано Карпини бичсэн байдаг. Харин монголчууд нас барагсдыг ил орхидог байсан. Орчин үеийн генийн судалгаагаар монгол түрэг нь огт өөр ард түмэн болохыг баталсан. Казахстанд Чингис хааны ууган хүү Зүчийн бунханг малтан генийн судалгаа хийхэд ч монгол хүн биш гэдэг нь батлагдсан. Европын хуучны газрын зурагнууд дээр Монгол гэж хэзээ ч бичигдэж байгаагүй, дандаа Татар гэж бичсэн байгаа.
Тэгвэл монголчууд хаанаас гарч ирсэн болж таарах вэ?
Монгол гэдэг нэр томьёо Оросын түүх судлалд 1823 онд анх гарч ирсэн. Оросууд Оросын Эзэнт гүрний бүрэлдэхүүнд байсан казахууд цагтаа өөрсдийг нь эзэлж явсан гэдгийг нуухын тулд ийм нэр гаргаж ирсэн юм. Тэгээд л алс холын Монгол гэдэг улсад эзлэгдэх болсон хэрэг.
Түүхийн бүх сурах бичигт 1237-1238 оны өвөл татарууд Зүүн хойд Оросыг эзэлсэн. Дараа нь 1240 онд одоогийн Украинд халдсан гэж бичсэн байдаг.
Зүүн хойд Орос гэж хэзээ ч байгаагүй. Энэ бол Хаант Оросын түүхчдийн зохиосон домог. I Петр хаанаас ІІ Екатерина хаан хүртэл түүхчид Оросын түүхийн олон сурвалж бичгийг өөрчилсөн. Зорилго нь одоогийн Орос орны нутаг дэвсгэрийг Эртний Киев улсад хамаатай гэж харуулах гээд байгаа юм. Харин Барууны эх сурвалжуудад энэ талаар юм дурдаагүй. Францын хааны элч де Рубрук 1253 онд Бат хаанд бараалхахдаа Оросын нутгийн хил Дон мөрнөөр дуусаж байсан гэжээ. Энэ хилээс зүүн хойшоогоо Моксель улс байсан. Тэнд төрөлх нутагтаа эрх мэдэл олж авч чадаагүй орос ноёд захирдаг байлаа. Тэд эхлээд фин аймгуудыг эзэлсэн юм. Үнэн алдартны шашин дөнгөж үүсч байсан үе. Гэхдээ хүн ам нь тэр чигээрээ угро-фин байсан. Ийм л оронд 1237-1238 онд Бат довтолсон юм даа.
Үүнийг батлах өөр баримт байгаа юу?
Унгарын католик лам Юлиан угр-уудын түүхэн эх орон болох одоогийн Башкортостант хоёр удаа аялсан байдаг. 1237-1238 оны өвөл хийсэн хоёр дахь аяллынхаа үеэр тэр Моксель улсад очсон. Юлиан “Мокселийн нэгэн эзэн татаруудаас зугтаж байгаад Сить гол дээр алуулсан. Өөр нэг ноён бууж өгөөд Европ руу хийсэн 1240-1241 оны дайнд оролцож, Германд нас баржээ. Түүнээс хойш энэ газар нутаг Алтан ордны эрхшээлд орж, Чингис хааны үр удмын захиргаанд орсон гэж бичсэн. Гэхдээ Юлиан ламын тэмдэглэлийг одоо болтол Орост хэвлүүлээгүй.
Киев руу яаж дайрсан юм бол?
Татарын цэрэг Дорноос баруун тийш 150 км-ийн өргөн фронтоор дайрч байлаа. Чернигов, Переяславль хотыг эзлээд 1240 оны 12 дугаар сарын 6-нд Киевийг эзэлсэн. Тэгээд цааш нь Бат хааны цэргүүд Киев-Колодяжин-Изяслав-Владимир Волынский гэсэн маршрутаар явсан юм. Дараа нь Бат хаан цэргээ хувааж, гол хэсэг нь Унгар, нөгөөх нь Польшид орсон. 1241 оны 1-р сар гэхэд Бат хааны толгойн отряд хэдийнэ Польшийн Сандомирт очсон байлаа. 4-р сарын 9-нд Лигницийн тулаан болсон. 12-р сарын 6-наас 4-р сарын 9 хүртэл татарууд маш өргөн уудам нутгийг туулсан тул Оросыг эзлэх ямар ч цаг зав байгаагүй. Татарууд Изяслав, Владимир, Галич гэх мэт хэдэн хотыг эзлээд л Орос орныг бүхэлд нь эзлэх гэж оролдоогүй. Бат хаан Оросын хэдэн арван хотыг эвдлэн сүйтгээгүй, зүгээр л тойроод явчихсан. Тийм болохоор татаруудын булаан эзлэлтийн талаар биш зүгээр л Украины нутгаар явж өнгөрсөн цэргийн маршийн талаар ярих хэрэгтэй. Харин Моксельд татарууд Козельск хотыг хэдэн сар дайрч, сүйтгэсэн байх. Энийг л булаан эзлэлт гэж хэлнэ.
Аян дайны дараа яасан бол?
Татаруудад Европын орнуудыг дагуулах, захирах хүч байгаагүй. Орос, Польш, Унгарт Татарын цэрэг үлдээгүй. Оросын зарим нутаг бие даасан улс болон орос ван захирч байлаа. Киев бол Татарын дарлалд нэг өдөр ч байгаагүй, татаруудтай Днепр мөрнөөр хиллэж байсан. Оросын ван ноёд цол хэргэм авах гэж Алтан Орд луу очиж байгаагүй. 1246 онд Татарын татвар хураагчид Орост ч, Унгар, Польшид ч байгаагүй. Харин Оросоос эсрэгээр Моксель улс л Алтан Ордод дагаар орж, хэд хэдэн жижиг улс болон задарсан юм. Энэ улсыг зөвхөн Чингис хааны удам л захирдаг байсан.
Гэхдээ Оросын түүхч Карамзин Бат хаан Киевийг Александр Невскийд өгсөн гэж бичсэн байдаг шүү дээ
Москвагийн зохиосон бас нэг үлгэрийн нэг. Бат хаан өгөөд харин Александр Невский хүлээж аваагүй гэдэг. Хааны зарлигийг зөрчвөл алуулна шүү дээ. Баримттай юм ярих хэрэгтэй. Ромын папын элч Плано Карпини 1246 онд Киевт Константинополь, Бреславль, Польш, Генуи, Венец, Пиза, Акра, Австрийн худалдаачид байсан гэж бичсэн байдаг. Москвагийн бодлоор бол сөнөчихсөн, эзлэгдсэн Киевт бүх дэлхийн худалдаачид байж. Татар хүн ер байгаагүй гэсэн байдаг. Невский гэх этгээд Киевт байгаа ч үгүй, байх ч ёс байхгүй. Оросууд өөрсдийн түүхийг Агуу Киевтэй яаж ийгээд холбочих гээд зохиож олсон үлгэр дээ.
Александр Невскийн жинхэнэ намтрыг бараг хүн мэдэхгүй.
Үнэхээр тийм. Түүний эцэг Ярослав Всеволодович Моксельд хаанчилж байлаа. Татарууд ирэхэд эсэргүүцэлгүй бууж өгч, татарын заншлаар ууган хүү Александраа Алтан Ордод барьцаанд өгсөн гэдэг. Оросын түүхч Лев Гумилев Алдан ордод Александр Бат хааны хүү Сартактай хуурай ах дүү болсон гэж бичсэн байдаг. Плано Карпини Алдан Ордны улсад түүнийг харсан гэж бичсэн. Тэгэхээр Невский тэнд байнга байдаг байсан бололтой. Нева мөрний тулаан, Чудск нууран дээрх алдарт мөсөн дээрх тулаанд ч яг үнэндээ бол оролцоогүй. Сартакийн нас барсны дараа түүнийг Берке хаан алсан.
Гэхдээ Данило Галицкий Алтан ордны хаанд очиж, мөргөж байсан гэдэг шүү дээ.
Тиймээ. Гэхдээ 1250 онд. Галицкий зөвхөн Бат хааны нийслэл Сарайд очсон болохоос Чингисийн улсын нийслэлд очоогүй. Алтан ордод дагаар орсон бүх улсын хаад Хархоринд очих ёстой байсан. Яагаад түүнийг онцолж үзсэн юм бол гэж үү? Данило бол тусгаар улсын хаан байсан хэрэг. Тэр үед 1241-1242 оны бусниулан сүйтгэсний хариу өшөөг Татараас авахаар Польш, Герман, Унгар улсууд мөрөөдөж байлаа. Тиймээс Алтан Ордны эзэд “Миний дайсны дайсан миний нөхөр” гэдэг зарчмаар хандсан. Тийм болохоор түүнийг өндөр хэмжээнд хүндлэн, хааны ундаа хар айргаар дайлсан байдаг. 10 жилийн дараа Татарын Бурундай цэрэгтэйгээ Оросоор дайрч гарсан. Тэгэхдээ Данилд “Би Литваг дайлахаар явж байна. Туслахыг хүсч байвал хамт яв” гэж хэлсэн байдаг. Зарц боолтой ингэж харьцахгүй шүү дээ.
Орос, Украин татарын нөлөөнөөс хэзээ бүрэн ангижирч чадсан юм бол?
Энэ талаар одоо хүртэл түүхчид маргалддаг. Зарим нь Литвийн хан Гедимин Киевийг эрхшээлдээ оруулсан 1320 он гэдэг бол нөгөө хэсэг нь Ольгерд татаруудыг Синюха гол дээр бут цохьсон 1362 оныг нэрлэдэг.
Синюхагийн тулаан гэж Зөвлөлтийн үед огт дурддаггүй байсан.
Монголын дарлалыг бут цохьсон Куликовын тулаан гэдэг зохиомол тулаанд хүмүүс итгэх хэрэгтэй байсан болохоор Синюхагийн тулааны бүх баримтыг устгасан. 1362 оны хавар Ольгердийн удирдсан Литвийн цэрэг Татарын Кутлубугигийн 30 мянган хүнтэй армитай тулалдсан. Литвчууд 40-50 мянган цэрэгтэй байжээ. Татаруудын дайралтыг зогсоогоод сөрөг довтолгоонд орж, татаруудыг бут цохисноор Европт татаруудыг ялж болдог юм байна гэдгийг харуулсан агуу тулаан.
Оросын зарим түүхчид Синюхагийн тулаан бол Куликовын тулаан юм. Гэхдээ литвчууд биш оросууд татарыг ялсан гэж үздэг.
1721 он буюу Петр хааны үе хүртэл оросуудыг дэлхий дахинд московитууд гэж нэрлэдэг байсан. Хэн ч тэднийг оросууд гэдэггүй байлаа. 15 дугаар зууны дунд үе хүртэлх Москвагийн бүх албан бичиг уйгар хэл дээр бичигдсэн байдаг. 1507 оны газар зүйн картан дээр Московия, Крым, Казань, Астрахань, Сибирийг нэг улс гээд Татария гэж бичсэн байдаг. Московийг 16 дугаар зуун хүртэл бие даасан улс гэж үздэггүй байсан.
Эх сурвалж: world.time.mn
Энэ мэдээ танд таалагдаж байвал LIKE хийгээрэй. Танд баярлалаа.
КӨК ТЭНИР
(112.72.11.67) 2014-06-03 02:30Халхууд та нар овгоо ч мэдэхгүй ш дээ, овгоо мэдэхгүй гэдэг чинь ямар гарал үүсэлтэйгээ мэдэхгүйл гэсэн үг ш дээ.Барааний захаас Эрээний хулхи хямд бараа авч байгаа юм шиг бараг ОНИГоо болохоор ОВОГ гээч инээдтэй юмтай болсон ердөө 8 хан жилийн өмнөөс шүү дээ.ЭНЭ БОЛ ГУТАМШИГ. эцгээсээ дээш 7 эцэг өвгөдөө мэдэхгүй эр хүн бол ямар гарал үүсэлтэй нь эргэлзээтэй хүмүүс.ХАРИН Казах хүн бүр 7 эцэг удам гарлаа мэддэг юм энэ бол ГАЙХААД БАРАШГҮЙ үнэт СОЁЛ ӨВӨГ ДЭЭДСийн маан АГУУ ИХ УХААН билээ.Миний халх найзууд мори адуу малийнхаа удам угшлаа гаргуун мэднэ зарим нь сумын алдарт уяач харин тэд бүгдээрээ ӨВӨӨгөөсөө цааш ПАГ...Үнэнийг сануулсанд ӨРШӨӨгөөрэй ХАЛХ ТҮМЭН миньХҮНД ХЭЦҮҮ ЦАГ ҮЕД ХАВСАРЧ ТУСЛАН ЗҮҮНгарыг МӨХӨӨХД ХОЛБООТОН БАЙСАН (манжид урван байж,тухайн үед халхуудад маань өөр сонголт байгаагүй)ХАЛХ ТҮМЭНДЭЭ КАЗАК ӨВӨГ ДЭЭДСИЙНХЭЭ ӨМНӨӨС ГҮНЭЭ ТАЛАРХИЙ,
Хариулах
Зочин
(202.21.106.103) 2014-05-21 22:28жинхэнэ май
Хариулах
Монгол
(103.26.194.14) 2014-05-21 20:20Хэнч ямар ч том гар нь энэ мэдээллийг бичсэн бсан (0))) "ЧИ МАЙ ШҮҮ" арай доромжлоод бгаам бишүү !!!
Хариулах
Чи зайл
(103.10.23.42) 2014-05-21 00:30ЗҮГЭЭР МАЙ ШҮҮ ГИЧИЙ МЭЭНь
Хариулах
Өлзий <3
(103.10.23.42) 2014-05-21 00:24энэ одоо юугаа яриад багаа мал вэ??? энийг буудаж унагаа. Бүгдийг нь уншсангүй. Уншихаас дургүй хүрч байна. Энэ одоо тэр үед нь байсан юм шиг худлаа ярьж нтр.. Ёоо зайлаа. _!_ -_-
Хариулах
DR.Z
(202.72.247.249) 2014-05-20 22:05chingis xaaH mongol hun bish bol onoodor bid nad ingeed amid arzaagaid bj bhgui l bh da
Хариулах
Зочин
(112.72.11.114) 2014-05-20 22:01Teneg ergvi har kazak bidnii door ami zuuj odii hvrjeed olon doloon ym hutsaj bh shiw
Хариулах
Зочин
(112.72.11.114) 2014-05-20 21:58Pe*da neree ene lalariig buudaj al tgeed sharil deern bvjig hii tgsniha daraa shee tgd butsaaj gargaj ireed noxoind og !!!!!!!
Хариулах
Зочин
(202.126.90.58) 2014-05-17 15:43монголын түүхийг худал хуурмагаар бичиж байгаа энэ хүн өөрөө монгол биш юм бишүү ийм юм хийж байхаар зүгээр мөрөөрөө явж баймаар юм. ой гутаж байна
Хариулах
Зочин
(202.179.23.102) 2014-05-16 16:35ugee bodoj helmeer ym
Хариулах
Зочин
(202.179.11.202) 2014-05-01 10:49Энд үгээ хэлж, үзлээ гаргаж байгаа зарим нэг монгол угсааны хүн хогнууд Украйн улс, үндэстэн гэж байдгийн, тэд казахуудтай ямарч холбогдолгүй, тусгаар улс байдгийн мэддэггүй юм шиг байна. Асуудлын гол нь дээрх нийтлэлд байгаа юм биш ээ. Яахлаараа монголчууд дотроо маргаан дэгдээсэн, үндэстэн ястан хооронд үл итгэлцэл төрүүлэхээр утга агуулга бүхий материалыг албаар орос хэлнээс монгол хэлнээ хөрвүүлэн яг энэ цаг үед олны хүртээл болгоод байгаа юм бэ? Асуудлын гогцоо нь үүнд л оршиж байх шиг... Монголд улс төрийн хаврын синдром эхэлсэн, засаг төр нь "давхар дээл тайлах" гэх дуусашгүй маргалдаан сөргөлдөөнд орсон, эдийн засаг нь хямарсан, ард иргэд нь төрийн амыг харзнасан яг энэ цаг мөчид нийгмийг монгол, казахаар нь талцуулан сенсаац дэгдээх замаар олны анхаарлыг түр ч атугай өөр зүгт хандуулах гэсэн цаанаа л далд, бачир аргыг хэрэгжүүлээд байгаа юм биш үү та минь ээ....
Хариулах
Зочин
(180.235.185.233) 2014-04-30 12:20Chaddagu bj ongirox yma ene xeden omhii mongol
Хариулах
Зочин
(103.26.194.10) 2014-04-29 17:53Ene Владимир Белинский-g munh huh tenger uurd nergeg. Kazak Undestnuud hezeech mongol bgaagui. On udaan jil mongol ulsiin dor ami zuuj untah gazar guij yavchaad Odoo neg heden haltar kazakuud hutsah boloogui shuu. Yer ni ene kazakuudiig zailuulval taarna
Хариулах
huyagaa
(103.10.22.242) 2014-04-29 13:30владимар влинский гэж энэ түүхч өөрөө казак цустай хүн юм. 13-p зууны үед казакууд дайн хийх байтугай амин зуулгаач олигтой олж чадахгүй байсан үе. монголын ард түмэн өвөг дээдсийнхаа хөлс хүчээ дуслуулаж бий болгосон энэ их гавьяагаар үргэлж бахархаж явах эрхтэй. түүхч гэж мэргэжилийг эзэмшиж, олонд танигдахын тулд монголын байлдан дагуулалтын их гавьяаг бусдынх мэтээр бичсэн энэ түүхч ямар хөөрхийлөлтөй юм бэ? түүхийг гуйвуулнаа гэж энэ дээ.
Хариулах
Зочин
(202.179.11.202) 2014-04-29 12:56энэ, өндөр гэгээн Занабазартайгаа нийлж хятад руу дүрвэдэг байсан, хаад ноёд нь Бээжинд суугаад хужаа нарын бөгсийг долоодог байсан, эмс хүүхнүүд нь харь орны эрх ямбатны гарын бэлгэнд явдаг байсан монголчууд гэж ер нь цэвэр цустай үндэстэн мөн үү? Тэгээд ч амилуулах ундаа хэмээн сохор богдын шээсийг уудаг байсан гэх юм. Худлаа гэвэл Пүрэвийн зохиол "Манан будан"-г уншаарай. Доорх хэдэн гаж араншинтай, галзуу солиотой, харанхуй бүдүүлэг, зэрлэг, боловсролгүй юмнуудын хуцаж байгаагийн тэвчилгүй цухас дурьдлаа....
Хариулах
Зочин
(103.26.194.13) 2014-04-28 22:22kazah uud bol tureg ugsaanii aiimag. Tuuhendee hezee ch uls baiguulj uzeegui. Tuhai ueiin huchirheg ulsiudiin tugan dor yawsan nuudelchin undesten. Ene Zolibon Nazarbayeviin zahialgaar hutsaad bgaa tuuhch gd bgaa kazah uuniigee batlakh gsn yum bol China iin tuuhiig durdag yostoi bsiin. Odoo end soliorood bga heden hasag uud 1900 ond bogd haanaas nutaf guij orj irsen heden, zolibon , oron gerguu hasguudiin ur sad gedgee denduu sain medej bgaa bolohooroo l end ingeed uhkeed olon yum hutsaad bgaanshdee Minii Mongolchuudaa. Zugeerl naad zolibon guudaa hutsuulj l bai bitgii uurlaj bachimdaa. Delkhii dyaraa medekh unen tuuhiig ene metiin hasag ukrainii irliiz heniich mwdehgui tuuhch oorchilchihno ch gj yu bhav. Ene heden zolibon hasag oorchilno h gj yi bhav.
Хариулах
Зочин
(103.26.194.23) 2014-04-28 21:44Энэ бол мөнгөөр захиалгаар нэг юм бичих аяддаг нэг муу түүх гуйвуулагч л байна. Тэгээд л хасагуудын мөнгөөр жаал цаас эрээчсэн бололтой. Ийм юмнуудыг тэр захиалагчтай нь ахмт нам дарах хэрэгтэй. Түүх бол түүх. Би тэр нэг Монголын хасагуудын тухай бичсэнийг үндэстэй гэж бодож байна. Баян өлгий аймаг баларч байгаа юм байх ч билээ. Саяхан "өдрийн сонин" дээр энэ тухай нэлээд хэдэн цуврал материал гарсан даа. Өнөөдөр тэнд бараг монгол хүн үлдээгүй юм байх ч билээ. Бүгдийг нь шахаад зайлуулсан. Цаашаа санаатай улс шүү.Сайн дарах хэрэгтэй. Тэр Элчин сайд, Генерал нарыг хар,Монголд төрж өсчихөөд, хамаг сайн сайхан бүхнийг нь хүрчихээд одоо юу хийж явна вэ? Эргэцүүлж бодох л зүйл. Энэ төр засаг нь нүд чих нь арга хэмжээ авмаар юм.
Хариулах
Зочин
(202.179.11.122) 2014-04-28 17:08Хасагуудын 70 хувь эцэг талаасаа монгол гентэй юм бна. Их гар нь бол тэр чигээрээ 13 дугаар зууны монголчуудын ген гэж бна. Дунд гар нь тэр чигээрээ Ойрд монгол гентэй гэж бна. Харин жижиг гар нь түрэг угсаатнууд бдаг гэж бна. Ккк Гүэ тэгээд орчин үеийн шинжлэн ухаан ингэж бүхнийг хэлж өгөөд байхад тэс хөндлөн зүтгээд байдаг энэ хасаг укриан нарыг чинь одоо усан тэнэг гэхээс өөрөөр юу гэж хэлэхсэн билээ. Бидний өвөг дээдэс ч дундад азийн хулмастай хүүхнүүдийг харин ч нэг охож явжээ хөөрхий....
Хариулах
Зочин
(202.179.11.202) 2014-04-28 16:04Qazahuud bol urgelj tsewer tsustai bdg yum.. delhii deer 60 say Qazah undesten orshin amidarch bga shuuu meduuu
Хариулах
Зочин
(202.179.11.202) 2014-04-28 16:03unen hezeed gashuun bdg yum da.. Qazah undesten tuuhgui gj hen helew.. aan mongolchuud ih tuuhtei uls shuudee.. manjiin boowiig umhej osson bj ta nar bitgii minii Qazah undesteng doromjil meduuu
Хариулах
Зочин
(202.179.11.122) 2014-04-28 15:57Энэ хасагуудын ген нь монгол гэсэн нэг үг яваад бсан шиг. Гүэ тэгээд тэрнээс илүү ямар баталгаа хэрэгтэй юм. Арай газраас ургаж тэнгэрээс унаад ирсэн ген гэж бодоод бгаам биш бишдээ, энэ хасаг охроин хоёр...
Хариулах
Зочин
(103.26.195.131) 2014-04-28 15:42tgel kzkudig muulsan humus bhim ta narin tgj ih uzen ydaj bga zarim humuus chin harin ch ta narin hajuud mongolinho tulu hiisn umtai shu ta nar shig hudlaa ingj comni ard hucaj aldahgui. um l bolvol busdig muulaha boddog hden mulgu umnud hze ch oodlohguie chi ch chini daraa ueiihan chin ch oodlohgui tarhi tolgoidoo um olj hii l gj zovlie bas ter ene tendhiin shar medee unshad unshisan bolgondo itgedeg mulguu bn
Хариулах
Зочин
(202.179.11.122) 2014-04-28 14:42Яахав дээ, боол байсан улсууд боол байгаагүй гэж л гүрдийж бна. Цэрэг, шорон зэрэгт хошногоныхоо хуниасыг тэнийтэл охуулсан банди нар би банди байгаагүй гээд л гүрдийдэг биз дэ. Тэрүүн шиг л юм байна, юунд эмзэглэсийн. Орхи цаашаа.
Хариулах
Зочин
(202.179.11.202) 2014-04-28 00:21Хөй... доор сэтгэгдлээ бүдүүлгээр үлдээсэн мулгуу минь ээ! Владимир Белинский нэртэй, овогтой казах хүн түүхэнд байгаагүй ээ... байх ч үгүй. Сохор бүдүүлэг амьтан минь чи Монгол оронд казахаас өөр үндэстэн үзээгүй байж украйн, орос, казах үндэстнүүдийг яаж ялгаж чадахав дээ... тэнэг! Монголчуудаас өөр царайтай хүн харагдвал казахаар хольж хутгаж байдаг юм үзээгүй амьтан, бас болоогүй ээ, тэнэгээ мэдэхгүй доторх үмхий үзлээ үмхийрүүлэн гаргаад ирдэг, амнаас нь дандаа үмхий юм асгарч байдаг яасан ч өрөвдөлтэй амьтан бэ! чаваас даа. Ярьж, бичиж байгаа үгсийн харааад иймэрхүү бүдүүлгээрээ 21-р зуунд шилжин орсон өөр улс орон байдаг юм болов уу гэж бодлоо!
Хариулах
Зочин
(182.160.42.168) 2014-04-27 21:48Orosuudad aluulj bhda taarsan ukraine hohchin sda
Хариулах
Зочин
(103.26.194.13) 2014-04-27 21:05хуц муу сайн малнуудаа, чадвал украйнтай дайн хийж байлдааж өөрсдөө 800 жил байтугай 8 өдрийн түүхээ мэдэхгүй байж бас бөгс ухна гэнэ шүү. лалрууд минь танайхаас түүх мэддэг хүн байдиймуу.
Хариулах
Зочин
(202.21.106.108) 2014-04-27 18:37муу гөлөгийг барьж аваад арьсыг нь хуулахдаа Чингис хаан бол Монголын хаан гэж хэлүүлж амь гуйлгах юмсан
Хариулах
Зочин
(85.26.199.50) 2014-04-27 18:19ГӨЛӨГ чинь дураараа хуцна л гэнэ шүү.
Хариулах
Зочин
(103.26.194.8) 2014-04-27 16:48Yostoo duraaraa yarij bh shiwdee buur tuuhtein oroldoj ehlee yu daa
Хариулах
Зочин
(103.26.194.14) 2014-04-27 16:46Odoo ene kazakuudiig taraahgui bol buur tusgaar uls bolno gsn bodoltoi bj magdgui shvv. Bayan olgii buur kazak duursen shvv.
Хариулах
Зочин
(103.9.90.228) 2014-04-25 09:26Энэ казахууд чинь 1870-аад оны орчим Монголд орж ирж, Богд хаанаас газар нутаг гуйж явсан цагаачид шүү дээ.Одоо хар, Баян-Өлгий гэж ямар газар болсныг, уугуул иргэдийг нь хөөн зайлуулаад 99% казах болсон байна шүү дээ. Бүр тусгаар улс маягийн болж, цаашаа Казахстан руу нийлэх санаа агуулж яваа байх шүү. Төр засаг үүнийг мэдэрч, анзаарч л байдаг байгаа даа. Бүх санаа нь цаашаа. Саяхан Их хурлын гишүүн хүртэл явсан генерал казах нөхөр Казахстаны тагнуулын газар ажиллаж байгаа тухай бичсэн шүү дээ. Кувейтэд сууж байсан казах элчин сайд Казахстаны тагнуулаар ажиллаж байсан тухай мэдээ гараад д байсан. Энэ бүхэн юу болж байна аа?
Хариулах
Зочин
(103.9.90.228) 2014-04-25 09:14Энэ ч ёстой галзуу хүний тэмдэглэл байна. Бодвол Казахтстаны захиалгаар мөнгөөр бичээ биз дээ. Одоо ийм зүйлд итгэх хүн байх уу? Казахстанууд Чингис хааныг казах хүн гэж гэж солиорч байгаа шүү дээ.Тэр л байна. Дэлхий дээр хоёр сонин ч гэх үү үндэстэн байдаг. Нэг нь еврей, маш өнө эртний түүхтэй атлаа газар нутаг үгүй, нөгөө нь казахууд газар нутаг байх боловч ямар ч түүх байхгүй, хэн нэгний хажуу бөөрөнд наалдаж энэ зуун хүрээд сая нэг тусгаар улс болсон. Одоо түүхээ бичих гэсэн чинь дээд эзэн хаан байдаггүй, тэгээд л арга ядахдаа ойрхноор нь Чингис хааныг маань өөрийн хаан болгох гэсэн явуургүй санааг түүхчид нь гаргасан ухаантай юм. Манай түүхчид хатуухан хариу барих хэрэгтэй юм даа. Манай нөгөө "их мэддэг" түүхчид, цээжээ дэлддэг "эх орончид" хаана байна аа?
Хариулах
Зочин
(202.21.106.169) 2014-04-23 18:20iimerhuu umand manaihaas hariu barih hun baidaggui um baih daa
Хариулах
Зочин
(49.0.131.59) 2014-04-23 18:00Энэ украйнууд Оросууд монголыг дэлхийн түүхээс хамааралгүй болгож байж магадгүй бусдын түүхийг бусдад наах гэсэн арчаагүй арга байна Тэгвэл Хятадын түүх судар дундад ази Арабын ертөнцийнхэн бүгд Монгол гэж мэдэж байгаа дэлхий нийтээрээ Чингис хаан бол Монголын агуу хаан гэдгийг мэдэж байгаа энэ бол түүхийг улаан цайм ил гуйвуулаж байгаа хэрэг маа түүхийн эрдэмтэн докторууд юу хийгээд байна ийм юмнуудад хариуг нь барьж байх хэрэгтэй зургийг нь харваас азирхуу төрхтэй Украйн иргэншилтэй казак хүн юм биш үү тэгээд ийм хийж байгаа
Хариулах
Казак ал байна шүү дээ чи чинь
(202.179.11.107) 2014-04-23 13:33Ерөнхийдөө Казак гэж Монголоос ангид шал өөр үндэстэн ч гэлээ бидний баасаар хооллож шээсээр ундаалсан хасаг болсон доодын заяатай хог шаарнууд л байсан юм байна лээ шдээ. Одоогийн энэ төр засаг яагаад эднийг энд ингээд нохой шиг тэжээгээд байлгаад байдаг юм болоо ойлгохгүй юм. Гудамжинд явж байхад хогийн цэрээ хусаж байгаа юм шиг яриатай лалрууд хаа сайгүй гяхтанаад юу ч ярьж байдаг шивэрнүүд юм бүү мэд. Муусайн зулчүүдыг хуулгүй бол хутгалаж тоглох юмсан. За юутай ч Владимир Белинский битгий хуцаад бай муу баас идмэр шээс залгирмар минь. Мөрөөдсөн бөлдөгний үс вэ!!!
Хариулах
Зочин
(117.111.5.131) 2014-04-23 13:08Tanai muu ukrainuud hamgiin turuund germand buuj ogson biz dee dolignood talhaa barij guigeed l.yaj ichehcgui yrij cadaj bna gahai cin
Хариулах
Зочин
(117.111.5.131) 2014-04-23 13:06Novsh cin yaj zorgooroo hucaj bna aa delhii niiteeree huleen zovshoorchood bhad
Хариулах
kuzma
(182.160.41.20) 2014-04-23 11:19монголд хүрээд ирээсэй Л@Л@Рыг алнаа.
Хариулах
Зочин
(180.149.78.20) 2014-04-23 10:58Za za bid hunii nutagt amidarch bga mongolchuud yum bn doo.jinhene ezed ni tegeed bdagui te!!!Manai erdemted tuuhchid neg yum heleh blgui dee
Хариулах
Зочин
(112.72.13.179) 2014-04-23 10:42Хуц муу цэлдийсэн ухраин, Энэ муугийн овоодой гөхөлөөс зулгааж авчраад өрлөж егүүтгээд, тогоонд чанавал таарна. Түүх мэдэхгүй байж түүхч байхдаа яаадаг юм.
Хариулах