
Хөөрөг нь монголчуудын зан үйлийг илэрхийлэх нэг чухал эдлэл бөгөөд эрчүүдийн гол гоёл чимэглэл юм. Хөөрөгний түүх өгүүлэхийн тулд эхлээд хөөргөнд хийдэг хамрын тамхины талаар дурсах учиртай. Гагцхүү тамхи бий болсноор түүнийг агуулах сав буюу хөөрөг үүсэн бий болсон аж.
Хүн төрөлхтөн анх XVI- XVII дугаар зууны үед хамрын тамхийг бий болгожээ. Навчин болон хамрын тамхи XVI-р зууны сүүлээр Португал, Испанийн далайчид, худалдаачид, шашны зүтгэлтнүүдээр дамжин Филиппинээс эхлэн Японоор дамжин тархсан гэж судлаачид vздэг.
XVII зуунд тэндээсээ зүүн хойд Хятад, Солонгос монгол руу тархсан гэж бичигдэх нь ч бий. Хятадууд хамрын тамхиа хийх савыг төрөл бүрийн хэлбэр хийцтэйгээр хийх болж, үүндээ шил, шаазан материалуудыг ашиглаж ирсэн бөгөөд яваандаа урлаг, гоёл чимэглэл талаасаа ихэд хөгжин дэлхий нийтээр Chinese snuff bottle гэсэн нэрээр мэдэгдэх болсон байна. Хятадын Гуанжоу, Бээжин, Шанду, Ляонин мужууд, Түвд, Монголд хөөрөг хийж хэрэглэх болжээ. Түвдэд янз бvрийн металлаар, Хятадын Ляонин мужид гартаамаар хийх нь элбэг байжээ.
Монголчуудын хувьд амар мэндээ мэдэн хөөрөг солилцон тамхилах ёс дээр үеэс бий болсон. Түүнчлэн хөөрөг нь хөгжлийнхөө явцад тухайн хүнийхээ зэрэг дэв, зиндааг тодорхойлдог хэрэгсэл болсон байна. Монгол хөөрөг хийц загварын хувьд хятад юм уу бусад улсын хөөрөгнөөс ялгагдах онцлогтой болсон байна. Монгол хөөрөгийг үнэлэхэд түүний толгой, нуух, халбага, ухалт, хэлбэр, чулууны бүтэц, нас, хэн хэрэглэж байсан түүх зэрэг нь нэн чухал байдаг.
Түүхэн хөгжлийн эхэн үед хөөрөг дугуй хэлбэртэй байсан нь аажмаар өөрчлөгдөж өнөөгийн хэлбэрт иржээ. Хөөргийг хийхдээ чулууг усан өрмөөр засч хийдэг. Тиймээс чулууг чулуу биш ус дийлдэг гэсэн үг гарсан бизээ. Монголчууд өөрийн нутагт байдаг хагас vнэт, гоёл чимэглэлийн чулууг хөөрөг хийхэд өргөн ашигласан байдаг. Yvнд чvнчигноров, гартаам, мана, хаш чулуу гэх мэт.
Хожим шашин сүм хийдийг устгах үеэр үнэ цэнээ алдаж улмаар дайны үеэр хөөргийг хага цохин хэлтэрхийг нь цахиур болгон ашигладаг байжээ. 1990-ээд оноос үндэсний ухамсар сэргэхтэй давхцан хөөрөгний хэрэглээ сэргэж, төрийн дээд албан тушаалтан, мянгат малчин, болоод жирийн иргэдийн хэрэглээ болон хувирчээ. Хөөргийг урласан материалаар нь чулуу, шил, шаазан яс, мод, мөнгөн хөөрөг гэж хуваадаг, ба толгойг нь ихэвчлэн шүрээр хийж, нуухыг нь алт мөнгөөр чимэглэн хэрэглэдэг байна. Мөн түүнчлэн хөөргийг том, жижиг, эрэгтэй, эмэгтэй хүнийх гэж ялгахаас гадна хавтаганы, ямбаны, ширээний гэж ангилдаг байжээ.
Хаш хөөрөг
Чулуун зэвсгийн үеэс хүмүүс хашийг ахуй амьдралдаа хэрэглэж ирсэн байна. Хаш хэрэглэсэн хүн Бадамлянхуа цэцэг мэт ариухан сэтгэлтэй болдог гэнэ. Гэмтсэн яс бороолох, эр, эм хоёрын ариун ёсыг сахихад тусалдаг. Хаш зүрх сэтгэлийг амгалан болгодог, догшин авирыг номхотгодог чадалтай. Хаш хөөрөг элэгдэх тусмаа өнгө орж, гөлгөр болдог.
Манан хөөрөг
Найрлагадаа элдэв язгуур мах бодийн багахан хольцтой далд талст болорыг мана гэнэ. Мана чулууны хувьд олдоц ихтэй, элбэг учраас энэ чулуугаар хийсэн хөөрөг элбэг байдаг аж. Найрлага дахь хольцноосоо хамааран 30-аад төрлийн мана байдаг. Тэр дотроо усан, халтар, ногоон, замагт мөн өөр янз бүрийн чулууны элементүүд орсноос нь шалтгаалан гартаам мана гэж нэрлэгдэх ч бий. Эдгээр нь тус тусын эрдэм чадалтай. Халтар мана саа, үе мөч татах өвчнийг анагаадаг бол, шар мана солиорох өвчнөөс хамгаална. Мана гэр бүлийн аз жаргалыг хамгаалдаг.
Шүрэн хөөрөг
Шүрийг зөнч мэргэдийн сахиусан чулуу гэх нь бий. Шүр нь атаа жөтөө, хар хорын сэтгэлийг зайлуулж, муу бүхнээс хамгаалдаг. Аянга цахилгааныг зайлуулдаг. Ой тогтоолтыг сайжруулж, шарх сорви, яр эдгээж, хоолойны ангиныг анагаах тустай. Төрөх гэж буй эх цагаан шүрэн хөөргийг алганы хээгээр үрэхэд хүндрэлгүй төрдөг.
Номин хөөрөг
Биедээ байнга авч явбал яр, шарх гардаггүй. Номин эдэлбэл хортой зүйлд осолдох, яр, шарх, усны болон татах өвчин, үрэвсэл, түлэгдэлт, бэртэл гэмтэл, цус багадалт, мэдрэлийн ядаргаа, астма зэрэгт сайн. Номин өөрийн авьяас чадварыг дайчлахад тусалдаг. Матар, мэлхийн ордныхонд сайнгүй. Төрсөн жил, орд, гарал үүсэл зэргээ бодолцон барих хөөргөө сонговол өөдрөг байна.
Сувдан хөөрөг
Сувд эрүүл аз жаргал, урт насыг бэлэглэдэг. Ийм хөөрөг загасны ордныхонд тун ээлтэй.
Оюу хөөрөг
Оюу бол аз жаргалын чулуу, үнэнч дурлалын бэлэг тэмдэг. Ийм хөөрөг хэрүүл тэмцлийг номхотгож, атаа хорсол, үзэн ядалтыг зөөлрүүлэн намжаах, гэр бүлийн гишүүн эв эеийг бататгадаг. Оюу элбэг дүүрэн амьдралд хүргэдэг ажээ. Оюу хөөрөгтэй хүний амны хишгийн сахиус зүүсэн хүнтэй адилтган үздэг.
Ундрам хөөрөг
Жинхэнэ ундрам хөөрөг ховор. Ихэвчлэн хиймэл керамик маягийн байдаг учир төдий л үнэтэй биш.
Чүнчигноров хөөрөг
Чүнчигноров нь дотроо улаан, ногоон, хүрэн гээд олон янз байдаг байна. Хүний биед үүссэн элдэв яр шархыг энэхүү чулуу эдгээдэг гэж хүмүүс ярьдаг. Хуучны улсуудын хэлснээр мэдрэлийн цочмог өвчнөөс үүссэн могой яр, сум яр өвчин эмчлэгдэхгүй үхэх тохиолдол гарч байжээ. Энэ эмчлэгдэхгүй өвчинг жинхэнэ сайн чанарын Чүнчигноров хөөргөөр эмчилж болдог юм байна. Энэ бүгд нь хий хоосон яриа мэт санагдах боловч одоо болтол эл өвчнийг энэ аргаар эмчилдэг гэнэ.
Шил мэт сүүжин хөөрөг (усан болор)
Гаднаас нь харахад шилтэй адил тунгалаг өнгөтэй энэ хөөргийг дотор нь тунгалаг сүүж, үстэй сүүж, манатай сүүжин хэмээн олон янзаар ангилдаг байжээ. Энэ хөөргийг барьдаг хүмүүс ихэвчлэн нүдээ хөөргөөрөө арчиж байгаа харагддаг. Энэ нь нүдний харааг сайжруулдаг болоод тэр аж. Үнийн хувьд чамгүй үнэтэй.
Гартаам хөөрөг
Энэ хөөргийг барьдаг хүн хэзээ ч саа өвчин тусахгүй гэж ярьдаг байна. Саа өвчний улмаас нүүр, ам нь мурийсан хүмүүс гартаам хөөргөөр зөөлөн үрсээр эдгэдэг гэнэ. Тиймээс гартаам хөөрөг хэрэглэдэг иргэд цөөнгүй ажээ.
Хөөрөгний даалин
Олон зууныг дамжин ирсэн ч оёдолт урлалын охь манлай нь байсаар байгаа нэгэн үнэт урлал бол хөөрөгний даалин урлах үйл юм. Хөөрөгний даалинг урлахдаа үндэсний хээ угалзыг зүү ороох, загасан нуруу гэх мэтийн олон хатгаасаар дүрсэлж өнгө хээний төгс зохицолыг бий болгодог. Даалинг бөс даавуу торго, хоргой, булгиар савхи зэргээр хийж түүн дээр янз бүрийн хээ угалж шаглан урладаг. Даалин нь эхнэр хүнийг хэр уран шагладагийг, хадам нь бэрийнхээ хэр уран гартайг шалгадаг шалгуур юм.
Д.Цэнд-Аюуш, mongolcom.mn
Энэ мэдээ танд таалагдаж байвал LIKE хийгээрэй. Танд баярлалаа.
Зочин
(66.181.161.91) 2022-04-14 17:13Маш гоё байлаа
Хариулах
Хахаха
(103.26.195.172) 2022-03-05 20:29Маш гоё мэдээлэл байна баярлалаа
Хариулах
Zet
(202.126.89.149) 2022-02-27 18:06Хэрэгтэй мэдээлэл байна
Хариулах
Зочин
(64.119.17.85) 2022-02-15 17:02Гоё болжээ
Хариулах
Жавхлан
(202.9.40.25) 2021-12-06 16:20баярлалаа
Хариулах
Жавхлан
(202.9.40.25) 2021-12-06 16:20баярлалаа
Хариулах
Жавхлан
(202.9.40.25) 2021-12-06 16:20баярлалаа
Хариулах
Жавхлан
(202.9.40.25) 2021-12-06 16:20баярлалаа
Хариулах
Жавхлан
(202.9.40.25) 2021-12-06 16:19баярлалаа
Хариулах
Өрнүүн
(122.201.22.4) 2021-12-01 21:08сайxaн илтгэл бна
Хариулах
Өрнүүн
(122.201.22.4) 2021-12-01 21:08сайxaн илтгэл бна
Хариулах
Өрнүүн
(122.201.22.4) 2021-12-01 21:08сайxaн илтгэл бна
Хариулах
Өрнүүн
(122.201.22.4) 2021-12-01 21:08сайxaн илтгэл бна
Хариулах
Өрнүүн
(122.201.22.4) 2021-12-01 21:08сайxaн илтгэл бна
Хариулах
Өрнүүн
(122.201.22.4) 2021-12-01 21:08сайxaн илтгэл бна
Хариулах
Зочин
(202.55.188.90) 2021-11-26 13:33Гоё юм байнааа
Хариулах
Зочин
(66.181.183.98) 2021-11-15 22:49Их гоё юм байна
Хариулах
Зочин
(192.82.80.134) 2021-11-15 18:10Баярлалаа
Хариулах
Зочин
(59.153.86.89) 2021-11-02 21:06Намайг илтгэл тавихад үнэхээр хэрэгтэй юм байна
Хариулах
Зочин
(139.5.218.182) 2021-11-13 12:15тх
Хариулах
Зочин
(202.9.46.243) 2021-01-12 13:25Баярлалаа
Хариулах
Зочин
(64.119.16.200) 2021-01-08 18:14Үнэхээр гоё мэдээлэл байна . Өөр олон гоё мэдээлэл оруулж байгаарай
Хариулах
Зочин
(124.158.80.92) 2021-01-08 12:57би бүжин лхам башийн ангийх та аар
Хариулах
Энхжин
(64.119.16.200) 2021-01-08 17:43Би ч бас Бүжинлхам багшийн анги чиний нэр
Хариулах
Зочин
(124.158.80.92) 2021-01-08 12:56элтгэл бичихэд хрэгтэй юм бна
Хариулах
Зочин
(64.119.21.183) 2020-11-10 23:34Баярлала
Хариулах
Azaa suugii
(202.55.188.101) 2020-11-09 22:23баярлалаа ийм гоё мэдээлэл өгсөнд анх удаагаа илгэл бичих гээд гэрийн даалгавар өгсөн юм
Хариулах
Зочин
(122.201.22.124) 2020-11-09 19:24Өө жинхэнэ хэрэгтэй юм байна
Хариулах
Зочин
(202.55.188.101) 2020-11-09 22:24тиийм байгааз
Хариулах
Зочин
(66.181.161.8) 2020-11-08 14:08Гоё мэдээлэл байна баярлалаа
Хариулах
Hench medehgui
(192.82.73.158) 2020-11-05 10:33Goy iltgelbolno doo ih tus bolloo
Хариулах
Зочин
(66.181.161.25) 2020-11-04 20:55Илтгэл энэ сэдвээр тавих ёстой байсан юм маш их мэдээлэл бна баярлаа
Хариулах
Зочин
(103.212.116.179) 2020-11-04 21:18эшштууу
Хариулах
Зочин
(202.55.188.90) 2020-11-04 17:18илтгэл тавихад их хэрэг боллоо баярлалаа
Хариулах
Зочин
(66.181.161.14) 2020-11-09 20:27зүгээр
Хариулах
С Энхбат
(192.82.67.125) 2020-11-04 16:13Их гоё
Хариулах
Анхцэцэг
(202.126.88.128) 2021-12-06 19:32та нар хэдүүгээр аги вэ
Хариулах
Зочин
(202.9.46.74) 2020-11-02 18:03Илтгэл тавих гээд мудалж бна
Хариулах
Зочин
(122.201.24.40) 2020-10-31 23:25hicheeld ystoi hereg bollo bayrlalaaa
Хариулах
MUNHZAYA
(192.82.71.156) 2020-10-30 00:18Ямар их юм бэ? Одоо энийгл хуулж бичихээсдээ .
Хариулах
Зочин
(202.9.40.98) 2020-11-03 20:25Kheregtei yumaa zuvhun bichij bolno shuu dee
Хариулах
Зочин
(202.126.88.128) 2021-12-06 19:32Тхх
Хариулах
Зочин
(192.82.71.156) 2020-10-29 21:19Маш их баярлалаа өнөөдрийн хичээлийн даалгавар дээр өгсөн юм . Гэхдээ зарим хөөрөгнүүдийн зураг байхгүй юу?
Хариулах
Зочин
(202.126.90.138) 2020-10-28 16:28Bayralalaa
Хариулах
Зочин
(122.201.22.238) 2020-10-28 14:50Би 5 дугаар анги тэгээд багш маань хөөрөгний тухай илтгэл тавьж ир гэж явууллаа тэгээд маш их баярлалаа
Хариулах
Зочин
(202.126.90.84) 2021-11-21 13:24Bi ch gsen 5-r angi bagsh maani hoorognii talaar iltgel tavi geed
Хариулах
monhtor
(192.82.78.4) 2021-11-02 20:03bi bas 5 namaig bas iltgel tavi gesen shdee hoorognii
Хариулах
Еrdenee
(202.9.46.67) 2020-10-28 14:47Ийм сайхан мэдээлэл өгсөнд баярлалаа.Хөөрөгний тухай мэдэж ав лаа
Хариулах
Зочин
(202.9.46.216) 2020-10-27 18:04Goy ymaa nadad ene medeelel heregtei ym bna Mongol ysoo medeh goy ymaa
Хариулах
Зочин
(202.9.46.254) 2020-10-25 17:39Чухал мэдээлэл өгч чадлаа
Хариулах
Udva
(66.181.186.117) 2020-10-17 21:25bayarlalaa
Хариулах
мөнхжин
(192.82.72.29) 2020-10-12 21:19би анх удаа илтгэл бичэж байгаа юм аа өнөөдөр гэрийн даалгавар дээр өгсөн юм аа
Хариулах
Зочин
(192.82.72.157) 2020-10-26 19:42Надад ч бас үнэхээр их хэрэг боллоо маргааш илтгэл дээрдд онц авах нь мэдээж боллоо
Хариулах
Зочин
(202.55.188.92) 2020-10-27 17:56Би ч бас
Хариулах
Зочин
(103.57.92.74) 2020-10-19 19:03Би ч бас. Хөөрөгний талаар илтгэл тавихад их тусалсан шүү
Хариулах
Зочин
(192.82.76.124) 2020-10-08 19:39Воов гоё
Хариулах
Цэлмэг
(66.181.161.79) 2019-11-19 19:47Хичээлээ хийхэд үнэхээр гайхалтай тусалсан шүү анх удаа илтгэл тавих гэж байна араггүй шүү дээ 5-р Ангийн сурагч болохоор
Хариулах
Энхжин
(64.119.16.200) 2021-01-08 17:45Чи Бүжинлхам багшийн анги уу
Хариулах
Зочин
(103.26.193.232) 2020-10-19 18:49bi ch bas
Хариулах
Зочин
(202.9.44.38) 2019-11-06 22:50шых7йояитьлддютихт
Хариулах
Зочин
(66.181.161.79) 2019-11-19 19:49Ойлгхгүй байна
Хариулах
тэмүжин
(66.181.161.51) 2019-11-05 20:08Та их чухал мэдээлэл өгч чадлаа
Хариулах
тэмүжин
(66.181.161.51) 2019-11-05 20:07Та их чухал мэдээлэл болж чадлаа
Хариулах
Buuji
(64.119.23.243) 2019-11-05 16:54Mash saihan iltgel bolj Gehbee tataj boloh yum yu
Хариулах
Эрдэнэ-Далай
(64.119.23.243) 2019-11-05 16:07Шал балай илтгэл байна Би энэ хог новшоош чинь болоод дүнгээ хасуулчлаа бицда минь ай??
Хариулах
Зочин
(202.126.90.138) 2020-10-28 17:26Joohon soyoltoi baigaach
Хариулах
Нандиа
(64.119.23.243) 2019-11-05 16:08Чи яагаад байгаа юм бэ? Гоё л болсон ш дээ
Хариулах
НАНДИА
(103.229.121.143) 2019-11-04 17:51Маш гоё хэрэгтэй мэдээлэл байлаа шүү Би үүний ачаар хичээлээ хийчлээ бүр 300 авсан шү баярлалаа ажлын амжилт хүсье
Хариулах
Зочин
(64.119.23.74) 2019-10-31 13:49Үнэхээр сайхан байлаа. Би 100 А авсан шүү.
Хариулах
Зочин
(103.212.119.68) 2019-10-21 21:26Za Bi hicheeldee 100 avsaan
Хариулах
Зочин
(192.82.69.245) 2019-10-21 20:20Mknhsjdnjxsjjsozjsnskhsjnxbdja
Хариулах
Зочин
(192.82.69.245) 2019-10-21 20:01Х З
Хариулах
Зочин
(103.212.116.117) 2019-10-17 12:02goy medeelel bna novshoo haha
Хариулах
Бат
(122.201.31.6) 2019-10-16 19:06Би ч бас илтгэл тавина
Хариулах
ujin
(64.119.16.28) 2019-10-16 18:32iltgel tavihad tuslalaaa
Хариулах
Үүрээ
(66.181.161.127) 2019-10-16 15:39Баярлалаа гэхдээ энэ мэдээг татаж болохуу
Хариулах
Зочин
(103.212.116.117) 2019-10-17 12:02bolohgui
Хариулах
Зочин
(202.9.44.172) 2019-10-15 19:29Маш их баярлалаа . Би илтгэл тавих хэрэгтэй байсаан.
Хариулах
Зочин
(202.55.188.33) 2019-10-14 22:20Маш их баярлаж байна би илтгэл бичихэд минь надад маш их тусаллаа
Хариулах
Зочин
(202.55.188.33) 2019-10-14 22:20Маш их баярлаж байна би илтгэл бичихэд минь надад маш их тусаллаа
Хариулах
buugii
(66.181.161.92) 2019-10-13 21:04bayrlalaa.iltgel bichihed mash ih tusallaa.
Хариулах
buugii
(66.181.161.92) 2019-10-13 21:04bayrlalaa.iltgel bichihed mash ih tusallaa.
Хариулах
Зочин
(202.9.44.201) 2019-10-13 15:33илтгэл дээрээ А авах байхаа баярлалаа
Хариулах
Билгүүн
(64.119.23.19) 2019-10-12 20:38Үнэхээр гоё хөөрөгний мэдээлэл байна.
Хариулах
Зочин
(66.181.161.122) 2019-10-10 16:27Баярлалаа
Хариулах
Зочин
(66.181.161.122) 2019-10-10 08:17hicheele hiihed mash heregtei bla iltgel deeree A avsaan
Хариулах
zochin
(66.181.180.219) 2019-10-09 19:53iltgel tavihad mash ih heregtei baisan shuu
Хариулах
Зочин
(202.9.44.48) 2019-10-09 17:15одоо хичээлдээ ++++A аван
Хариулах
Марал
(59.153.115.83) 2019-10-09 16:56хичээлээ хийчихлээ баярлалаа
Хариулах
Зочин
(202.9.44.48) 2019-10-09 16:42гоё
Хариулах
Зочин
(64.119.19.45) 2019-10-08 20:44Г/д +А баярлалаа
Хариулах
Мөнххүслэн
(103.26.195.111) 2019-10-08 15:32одоо гэрийн даалгавар дээрээ шууд +А авнаа
Хариулах
Саханжавхаа
(202.9.44.51) 2019-10-07 20:43Гоё дэлгэрэнгүй байлаа баярлалаа
Хариулах
Зочин
(150.129.141.237) 2019-10-07 18:37Xэрэгтэй мэдээлэл байна
Хариулах
b enhmaa
(202.179.27.192) 2019-10-07 14:04bi 5 aar angy mash ih daalgavar baidag
Хариулах
Зочин
(64.119.24.121) 2019-10-04 15:36geriin dalgawaraa hiichihlee mash ig blla
Хариулах
Enguun
(202.9.44.103) 2019-10-03 11:37Хариулах
Азболд
(43.242.243.220) 2019-10-02 21:08Гэрийн даалгавар Гоёо гоёо
Хариулах
Наниа
(66.181.161.91) 2019-10-02 21:22Тхх
Хариулах
Зочин
(202.9.44.57) 2019-10-02 20:30Хариулах
Novsh
(139.5.217.39) 2021-10-14 15:56Fuck
Хариулах
Наниа
(66.181.161.12) 2019-10-01 23:40Хөөх блла гэрЙийн даалгавар хийхэд тусалсанд
Хариулах
хулан
(103.57.94.176) 2019-10-01 18:57үнэхээр хэрэгтэй иэдээлэл байна гэрийн дййлгавраа хиичихлээ баярлалаа
Хариулах
Зочин
(202.126.88.55) 2019-10-01 07:07Баярлалаа
Хариулах
үүрээ
(66.181.176.90) 2019-09-29 17:08маш их баярлалаа
Хариулах
үүрээ
(66.181.176.90) 2019-09-29 17:08маш их баярлалаа
Хариулах
баясаглан
(139.5.218.182) 2019-09-29 15:15та бид нар т гоё мэдээхлэл өгөө
Хариулах
Зочин
(103.229.120.27) 2019-09-30 21:21ZA
Хариулах
Зочин
(103.26.194.175) 2019-09-26 21:17Баярлалаа та мундаг юм
Хариулах
Дэлгэр
(66.181.177.156) 2019-09-17 14:08Баярлалаа гоё байлаа
Хариулах
Зочин
(192.82.74.149) 2022-02-14 22:08Баярлалаа
Хариулах